Latine +/-

Appellatio +/-

 API: /meˈriːdi.eːs/(classice)
Syllabificatio phonetica: me·rī·di·ēs — morphologica: meri-dies

Notatio +/-

A medius + lingua prisca Indoeuropaea *dieus “caelum candidum”.

Nomen substantivum +/-

merīdi|ēs, -ēī masc.

  1. √ medius dies, regio ubi sol stat medio die.
  2. (Metonymicē) pars caeli, qua meridies notatur; regio in meridiem spectans.

Declinatio +/-

m. sing. plur.
nom. merīdiēs merīdiēs I
gen. merīdiēī merīdiērum II
dat. merīdiēī merīdiēbus III
acc. merīdiem merīdiēs IV
abl. merīdiē merīdiēbus VI
voc. merīdiēs merīdiēs V

Dictiones collatae +/-

Synonyma

  1. diēī hōra sexta
  2. regiō austrālis, regiō merīdiāna

Dictiones derivatae +/-

Translationes +/-

Medius diesdilatare ▼
Medius diescollabi ▲
Pars caelidilatare ▼
Pars caelicollabi ▲

Loci +/-

Vitruvius
ca. -80…-15
Apuleius
ca. 125-170
Aulus Gellius
ca. 130-180
Marcellinus
ca. 330-395
antiq. class. I IIII III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI

Latinitas Romana

class.  (30-22 a.C.n.)

  • Ex astrologia autem cognoscitur oriens, occidens, meridies, septentrio, etiam caeli ratio, aequinoctium, solstitium, astrorum cursus; quorum notitiam si quis non habuerit, horologiorum rationem omnino scire non poterit. —De architectura Vitruvii [1][2]

Latinitas postclassica

saec. II.  (ca. 170 p.C.n.)

  • «Psyche tantis aerumnis exercita, neque tua miserrima morte meas sanctas aquas polluas nec vero istud horae contra formidabiles oves feras aditum, quoad de solis fraglantia mutuatae calorem truci rabie solent efferri cornuque acuto et fronte saxea et non nunquam venenatis morsibus in exitium saevire mortalium; sed dum meridies solis sedaverit vaporem et pecua spiritus fluvialis serenitate conquieverint, poteris sub illa procerissima platano, quae mecum simul unum fluentum bibit, latenter abscondere.» —Metamorphoseon libri XI Apulei [3]

saec. II.  (ca. 170-177 p.C.n.)

  • Exortus et occasus mobilia et varia sunt, meridies septentrionesque statu perpetuo stant et manent. Oritur enim sol non indidem semper, sed aut “aequinoctialis” oriens dicitur, cum in circulo currit, qui appellatur ἰσημερινός, aut “solstitialis”, quae sunt θεριναὶ τροπαί, aut “brumalis”, quae sunt χειμεριναὶ τροπαί. Item cadit sol non in eundem semper locum. —Noctes Atticae A. Gellii [4][2]

saec. IV.

Fontes

  1. 1.0 1.1 De architectura libri decem Vitruvii, (F. Krohn, Lipsiae 1912). Bibliotheca Augustana. Liber primus, 1. [10] — meridies
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Vicicitatio: meridies.
  3. Apuleius - Metamorphoseon libri XI. (Bibliotheca Augustana): Liber VI. Capitulum XII. Versus 2 — meridies
  4. 4.0 4.1 Aulus Gellius, Noctes Atticae libri viginti. (Peter K. Marshall, Oxonii MCMLXVIII). Liber secundus. Capitulum XXII, [4] — meridies
  5. 5.0 5.1 Ammianus Marcellinus, Iulianus, XXIII, 64.