Solum cursor Latine
ab hac subpagina tractatur.
Vide etiam s.v.
Cursor.

Latine +/-

Appellatio pronuntiatusque +/-

 API: /ˈkur.sor/(classice)
Syllabificatio phonetica: cur·sor — morphologica: curs-or

Notatio +/-

Latine: currō (currere)

Nomen substantivum +/-

curs|or, -ōris masc. [1][2][3][4][5]

  1. √ Qui currit.
  2. Qui pedibus currit stadium in ludis.
  3. Auriga, qui n ludis quadrigas agit.
  4. Qui litteras aliquo fert.
  5. Cursores (plur.), qui non pedibus, sed equis aut vehiculis maxima itinera celerrime conficiebant, publici erant.
  6. Qui luxus causa ante domini rhedam currit.
  7. Iambus, quia versus eo pedecompositi minime decurrunt.

Declinatio +/-

m. sing. plur.
nom. cursor cursōrēs I
gen. cursōris cursōrum II
dat. cursōrī cursōribus III
acc. cursōrem cursōrēs IV
abl. cursōre cursōribus VI
voc. cursor cursōrēs V

Dictiones collatae +/-

Translationes +/-

Qui curritdilatare ▼
Qui curritcollabi ▲
Qui pedibus currit stadium in ludisdilatare ▼
Qui pedibus currit stadium in ludiscollabi ▲
Auriga, qui n ludis quadrigas agitdilatare ▼
Auriga, qui n ludis quadrigas agitcollabi ▲
Qui litteras aliquo fertdilatare ▼
Qui litteras aliquo fertcollabi ▲
Qui non pedibus, sed equis aut vehiculis maxima itinera celerrime conficiebantdilatare ▼
Qui non pedibus, sed equis aut vehiculis maxima itinera celerrime conficiebantcollabi ▲
Qui luxus causa ante domini rhedam curritdilatare ▼
Qui luxus causa ante domini rhedam curritcollabi ▲

Discretiva

  cursor dictio est in variis linguis:

Dictiones similes +/-

Formae affines +/-

Latine +/-

Proprietates grammaticales +/-
Forma Persona Tempus Vox Modus Verbum
cursor prima singularis praesens passiva indicativus cursō (cursāre)
Appellatio pronuntiatusque +/-
 API: /ˈkur.sor/(classice)
Syllabificatio phonetica: cur·sor — morphologica: curs-or

Loci +/-

M. Tullius Cicero
-106…-43
Marcus Terentius Varro
-47…-45
Lucius Annaeus Seneca -3/+65C. Plinius Secundus 23-79Marcus Valerius Martialis 40-103Decimus Iunius Iuvenalis
100-128
Apuleius ca. 125-170Isidorus Hispalensis
560-636
Franciscus Petrarca
1304-1374
Iordanus Brunus Nolanus
1548-1600
class.class.class.IIIIIIVIIXIVXVI

Latinitas Romana

class.

  • "Quid? ipsorum interpretum coniecturae nonne magis ingenia declarant eorum quam vim consensumque naturae? Cursor, ad Olympia proficisci cogitans, visus est in somnis curru quadrigarum vehi. Mane ad coniectorem. At ille: ‘Vinces,’ inquit; ‘id enim celeritas significat et vis equorum.’ —De divinatione Ciceronis [6][7]

class.

  • Pythagoras Samius ait omnium rerum initia esse bina ut finitum et infinitum, bonum et malum, vitam et mortem, diem et noctem. Quare item duo, status et motus, utrumque quadripertitum: quod stat aut agitatur, corpus; ubi agitatur, locus, dum agitatur, tempus; quod est in agitatu, actio. Quadripertitio magis sic apparebit: corpus est ut cursor; locus stadium qua currit; tempus hora qua currit; actio cursio. —De lingua Latina Varronis [8][7]

class.

  • Non perveni ad sanitatem, ne perveniam quidem; delenimenta magis quam remedia podagrae meae compono, contentus, si rarius accedit et si minus verminatur; vestris quidem pedibus comparatus, debilis cursor sum. —De vita beata Senecae [9]

saec. I.

  • eiusdem Alexandri cursor Philonides ex Sicyone Elin mille et ducenta stadia novem diei confecit horis indeque, quamvis declivi itinere, tertia noctis hora remensus est saepius. —Naturalis historia Plinii [10][7]

saec. I.

  • Hic mecum licet, hic, Iuvate, quidquid
In buccam tibi venerit, loquaris:
Non rector Libyci niger caballi,
Succinctus neque cursor antecedit;
Nusquam est mulio: mannuli tacebunt. —Epigrammata M. Valerii Martialis [11]

Latinitas postclassica

saec. II.

  • non eadem vobis poni modo vina querebar?
vos aliam potatis aquam. tibi pocula cursor
Gaetulus dabit aut nigri manus ossea Mauri
et cui per mediam nolis occurrere noctem,
clivosae veheris dum per monumenta Latinae. —Saturae D. Iuni Iuvenalis [12][7]

saec. II.

  • Equus si virtutibus suis polleat, ut sit aequabilis vector et cursor pernix, nemo ei penuriam pabuli exprobrat: tu mihi vitio dabis non facti uel dicti alicuius pravitatem, sed quod vivo gracili lare, quod paucioris habeo, parcius pasco, levius vestio, minus obsono? —Apologia sive Pro se de magia liber Apulei [13][7]

Latinitas mediaevalis

saec. VII.

  • Auctor ab augendo dictus. Auctorem autem feminino genere dici non posse existimant. Nam quaedam sunt quae in feminino flecti non possunt, ut cursor. —Etymologiarum libri XX Isidori Hispalensis [14]

Latinitas humanistica

saec. XIV.

  • viator insolitus, mirus cursor, qui in hoc scrupeo et difficili calle sis felix, inter mille pericula raptatus iugiter et ignorans quo, si quidem hic es felix, quod nemo unquam fuit, nemo erit, ut auguror. —De remediis utriusque fortune Petrarcae [15][7]

Latinitas nova

saec. XVI.

  • Loca centrum super extremitate lineae (pro maiori commoditate) propinquiore, unumque cursorum super alia et alterum super dato puncto, sicque dispositum circinum convertito, ut cursor maioris lineae accipiat punctum datum, et alter commodiorem lineae extremitatem accipiat; centrum necessario alterum punctum ostendet, a quo ad datum punctum trahitur linea quae quaerebatur. —Mordentius et de Mordentii circino Iordani Bruni [16][7]

Fontes

  1. 1.0 1.1 Aegidius [Egidio] Forcellini, Lexicon Totius Latinitatis (Editio Quarta: Bononiae, Patavii) Tom. I, p. 923 — “CURSOR, ōris, m. 3.”
  2. 2.0 2.1 Freund, Wilhelm (1806-1894). Grand dictionnaire de la langue latine … (Editio Prima: Paris, 1883-1929) Tom. I, p. 704 — “cursor, ōris, m. [curro]”
  3. 3.0 3.1 Karl Ernst Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch (Hannover 1913/1918) — cursor, ōris, m. (curro) (tom. 1, p. 1842)
  4. 4.0 4.1 Langenscheidt, Online-Wörterbuch (Lexicon Latinum et Germanicum)cursor
  5. 5.0 5.1 Olivetti, Dizionario Latino (Lexicon Latinum et Italicum)cursor
  6. 6.0 6.1 Marcus Tullius Cicero - De divinatione. (The Latin Library): Liber secundus. 70 [144] — cursor
  7. 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 Vicicitatio: cursor.
  8. 8.0 8.1 Marcus Terentius Varro - De lingua Latina. Liber quintus, I. p. 11 — cursor
  9. Lucius Annaeus Seneca - De vita beata. (The Latin Library):  XVII, versus 4 — cursor
  10. 10.0 10.1 Gaius Plinius Secundus, Naturalis historiae libri XXXVII. (Teubner, Lipsiae 1892-1909). Bibliotheca Augustana: Liber secundus, cap. 73, [181] — cursor
  11. Marcus Valerius Martialis - Epigrammata. (Bibliotheca Augustana): Liber duodecimus. XXIV, versus 7 — cursor
  12. 12.0 12.1 Decimus Iunius Iuvenalis, Saturae. (Ed. brevique adnotatione critica instr. W. V. Clausen, Oxford 1959). Satura V, versus 52 — cursor
  13. 13.0 13.1 Apuleius - Apologia sive Pro se de magia liber. (Bibliotheca Augustana): Pagina 3. Sectio 21. Versus 2 — cursor
  14. Isidorus Hispalensis - Etymologiarum libri XX. (Bibliotheca Augustana):  Liber X. De vocabulis. Caput A. [2] — cursor
  15. 15.0 15.1 Franciscus Petrarca (Italice: Francesco Petrarca) - De remediis utriusque fortune. (Universitas Turicensis): Liber I. 108: [De felicitate] — cursor
  16. 16.0 16.1 Iordanus Brunus Nolanus (Italice: Giordano Bruno) - Mordentius et de Mordentii circino (Universitas Turicensis): [De Mordentii Salernitani circino dialogus] — cursor