Victionarium

municipium

Latine

+/-

Appellatio pronuntiatusque

+/-
 API: /muːniˈki.pi.um/(classice)
Syllabificatio phonetica: mū·ni·ci·pi·um — morphologica: municip-ium

Notatio

+/-
← Latine: mūniceps

Nomen substantivum

+/-

mūnicip|ium, -iī neut. [1][2][3][4][5]

  1. Oppidum iure suo utens et legibus, cuius incolae iure civium Romanorum gaudebant.[1]

Declinatio

+/-
n. sing. plur.
nom. mūnicipium mūnicipia I
gen. mūnicipiī mūnicipiōrum II
dat. mūnicipiō mūnicipiīs III
acc. mūnicipium mūnicipia IV
abl. mūnicipiō mūnicipiīs VI
voc. mūnicipium mūnicipia V

Dictiones collatae

+/-

Dictiones derivatae

+/-

Translationes

+/-
Oppidum iure suo utens et legibusdilatare ▼
Oppidum iure suo utens et legibuscollabi ▲

Discretiva

  municipium dictio est in variis linguis:

Formae affines

+/-

Latine

+/-

Proprietates grammaticales

+/-
Forma Modus flexurae originis
mūnicipium casus accusativus singularis substantivi mūnicipium
mūnicipium casus vocativus singularis substantivi mūnicipium
mūnicipium casus genitivus pluralis substantivi mūniceps

Appellatio pronuntiatusque

+/-
 API: /muːniˈki.pi.um/(classice)
Syllabificatio phonetica: mū·ni·ci·pi·um — morphologica: municip-ium

Loci

+/-
M. Tullius Cicero
-106…-43		Vitruvius
ca. -80…-20		L. Iunius Moderatus Columella
ca. 4-70		C. Plinius Secundus
23-79		Plinius minor
61-113		P. Cornelius Tacitus
55-117		Aulus Gellius
ca. 130-180		Isidorus Hispalensis
560-636
class.class.IIIIIIIVII

Latinitas Romana

class.  (63 a.C.n. / 691 a.u.)

  • sed multitudo, Quirites, quaeritur qua illa omnia oppida compleantur. Nam dixi antea lege permitti ut quae velint municipia, quas velint veteres colonias colonis suis occupent. Calenum municipium complebunt, Teanum oppriment, Atellam, Cumas, Neapolim, Pompeios, Nuceriam suis praesidiis devincient, Puteolos vero qui nunc in sua potestate sunt, suo iure libertateque utuntur, totos novo populo atque adventiciis copiis occupabunt. —De lege agraria oratio secunda contra P. Servilium Rullum tr. pleb. in Senatu Ciceronis [6]

class.  (30-22 a.C.n.)

  • Id autem maxime iudicare licet e monumentis, quae sunt circa municipium Ferenti ex his facta lapidicinis. Namque habent et statuas amplas factas egregie et minora sigilla floresque et acanthos eleganter scalptos; quae, cum sint vetusta, sic apparent recentia, uti si sint modo facta. Non minus etiam fabri aerarii de his lapidicinis in aeris flatura formis comparatis habent ex his ad aes fundendum maximas utilitates. Quae si prope urbem essent, dignum esset, ut ex his officinis omnia opera perficerentur. —De architectura Vitruvii [7][8]

saec. I.

  • Nam cum in municipium Gaditanum ex vicino Africae miri coloris silvestres ac feri arietes, sicut aliae bestiae, munerariis deportarentur, M. Columella patruus meus acris vir ingenii, atque illustris agricola, quosdam mercatus, in agros transtulit, et mansuefactos tectis ovibus admisit. —De re rustica L. Iunii Moderati Columellae [9][8]

saec. I.  (ca. 78 p.C.n.)

  • Vniversa provincia dividitur in conventus tres, Emeritensem, Pacensem, Scalabitanum, tota populorum XLV, in quibus coloniae sunt quinque, municipium civium Romanorum, Latii antiqui III, stipendiaria XXXVI. coloniae Augusta Emerita, Anae fluvio adposita, Metellinensis, Pacensis, Norbensis Caesarina cognomine; contributa sunt in eam Castra Servilia, Castra Caecilia. —Naturalis historia Plinii [10][8]

saec. I.

  • Secesseram in municipium, cum mihi nuntiatum est Cornutum Tertullum accepisse Aemiliae viae curam. Exprimere non possum, quanto sim gaudio affectus, et ipsius et meo nomine: ipsius quod, sit licet (sicut est) ab omni ambitione longe remotus, debet tamen ei iucundus honor esse ultro datus, meo quod aliquanto magis me delectat mandatum mihi officium, postquam par Cornuto datum video. —Epistulae Plini minoris [11][8]

Latinitas postclassica

saec. II.  (ca. 105-110 p.C.n.)

  • Inritatus eo proelio Othonis miles vertit iras in municipium Albintimilium. quippe in acie nihil praedae, inopes agrestes et vilia arma; nec capi poterant, pernix genus et gnari locorum: sed calamitatibus insontium expleta avaritia. auxit invidiam praeclaro exemplo femina Ligus, quae filio abdito, cum simul pecuniam occultari milites credidissent eoque per cruciatus interrogarent ubi filium occuleret, uterum ostendens latere respondit, nec ullis deinde terroribus aut morte constantiam vocis egregiae mutavit. —Historiae P. Cornelii Taciti [12]

saec. II.  (ca. 170-177 p.C.n.)

  • Quid sit municipium et quid a colonia differat; et quid sint municipes quaeque sit eius vocabuli ratio ac proprietas; atque inibi, quod divus Hadrianus in senatu de iure atque vocabulo municipum verba fecit. —Noctes Atticae A. Gellii [13][8]

Latinitas mediaevalis

saec. VII.

  • Municipium est quo manente statu civitatis ius aliquod minoris aut maioris officii a principe inpetrat. Dictum autem municipium a muniis, id est officiis, quod tantum munia, id est tributa debita vel munera, reddant. Nam liberales et famosissimae causae, et quae ex principe proficiscuntur, ibi non aguntur. Haec enim ad dignitatem civitatum pertinent. —Etymologiarum libri XX Isidori Hispalensis [14][8]

Fontes

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Aegidius [Egidio] Forcellini, Lexicon Totius Latinitatis (Editio Quarta: Bononiae, Patavii) Tom. II, p. 311 — “MŪNICĬPĬUM, ĭi, n. 2. (municeps)”
  2. ↑ 2.0 2.1 Freund, Wilhelm (1806-1894). Grand dictionnaire de la langue latine … (Editio Prima: Paris, 1883-1929) Tom. II, p. 526 — “mūnĭcĭpĭum, ii, n. [municeps]”
  3. ↑ 3.0 3.1 Karl Ernst Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch (Hannover 1913/1918) — mūnicipium, iī, n. (municeps) (tom. 2, p. 1054)
  4. ↑ 4.0 4.1 Langenscheidt, Online-Wörterbuch (Lexicon Latinum et Germanicum) — municipium
  5. ↑ 5.0 5.1 Olivetti, Dizionario Latino (Lexicon Latinum et Italicum) — municipium
  6. ↑ Marcus Tullius Cicero - De lege agraria. (The Latin Library): Oratio secunda contra P. Servilium Rullum tr. pleb. in Senatu. 31 [86] — municipium
  7. ↑ 7.0 7.1 De architectura libri decem Vitruvii, (F. Krohn, Lipsiae 1912). Bibliotheca Augustana. Liber secundus, 7. [4] — municipium
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 Vicicitatio: municipium.
  9. ↑ 9.0 9.1 Lucius Iunius Moderatus Columella - De re rustica - Libri XII. ed. V. Lundström. Anno 1902-1917. (The Latin Library): Liber septimus. Caput II. [4]  — municipium
  10. ↑ 10.0 10.1 Gaius Plinius Secundus, Naturalis historiae libri XXXVII. (Teubner, Lipsiae 1892-1909). Bibliotheca Augustana: Liber quartus, cap. 35, [117] — municipium
  11. ↑ 11.0 11.1 Gaius Plinius Caecilius Secundus - Epistularum libri decem. (Bibliotheca Augustana): Liber quintus, Epistula 14, [1] — municipium
  12. ↑ Publius Cornelius Tacitus - Historiarum libri XIV. (The Latin Library): Liber II.  [13] — municipium
  13. ↑ 13.0 13.1 Aulus Gellius, Noctes Atticae libri viginti. (Peter K. Marshall, Oxonii MCMLXVIII). Liber sextus decimus. Capitulum XIII — municipium
  14. ↑ 14.0 14.1 Isidorus Hispalensis - Etymologiarum libri XX. (Bibliotheca Augustana):  Liber XV. Caput II. [10] — municipium
Receptum de "https://la.wiktionary.org/w/index.php?title=municipium&oldid=216767"