scutum

Latine

Scutum Romanum (reconstructio)

Tria scuta reconstructa

Appellatio pronuntiatusque

scūtum

API: /ˈskuːtum/

(classice)

Syllabificatio phonetica: scū·tum — morphologica: scut-um

Formae aliae

• scūtus

Notatio

← Graeca Antiqua: σκῦτος

Nomen substantivum

scūt|um, -ī neut.

1. (Mil.) genus armorum figura quadrata oblonga, quod laeva gestatur ad protegendum corpus, ex assibus confectum valvarum instar.
2. (Translatē) auxilium, praesidium

Declinatio

n.	sing.	plur.
nom.	scūtum	scūta	I
gen.	scūtī	scūtōrum	II
dat.	scūtō	scūtīs	III
acc.	scūtum	scūta	IV
abl.	scūtō	scūtīs	VI
voc.	scūtum	scūta	V

Dictiones collatae

• scutella
• scutra, scutrillus, scutriscum
• scutula
• scutulātus

Dictiones derivatae

• scūtāle
• scūtāneus
• scūtārius
• scūtātus
• scūtulum

Composita

• scūtigerulus

Translationes

Genus armorum figura quadrata oblonga	dilatare ▼

Genus armorum figura quadrata oblonga	collabi ▲

Anglice: Roman oblong shield (en), scutum (en) Catalane: escut oblong (ca) m Esperantice: ŝildo longforma (eo) Francogallice: bouclier oblong du légionnaire romain (fr) m, écu (fr) m Germanice: Langschild (de) m Hispanice: escudo oblongo (es) m Italice: scudo oblungo (it) m Lusitane: escudo oblongo (pt) m Ruthenice: продолговатый щит (ru) m ‎(prodolgovatyj ščit)

Auxilium, praesidium	dilatare ▼

Auxilium, praesidium	collabi ▲

Anglice: guard (en), protection (en), help (en), assistance (en), shelter (en) Germanice: Hilfe (de) f, Schutz (de) f

Discretiva

scutum dictio est in variis linguis:

• Anglice: scutum
• Francogallice: scutum

Formae affines

Latine

Proprietates grammaticales

Forma	Modus flexurae	originis
scūtum	casus accusativus singularis	substantivi scūtus
scūtum	casus accusativus singularis	substantivi scūtum
scūtum	casus vocativus singularis	substantivi scūtum

Appellatio pronuntiatusque

scūtum

API: /ˈskuːtum/

(classice)

Syllabificatio phonetica: scū·tum — morphologica: scut-um

Loci

Marcus Terentius Varro 116-27 a.C.n.

M. Tullius Cicero 106-43 a.C.n.

Titus Livius -58…+17

P. Ovidius Naso -42…+18

Petronius Arbiter ca. 14-66

C. Plinius Secundus 23-79

M. Fabius Quintilianus ca. 35-100

Marcus Valerius Martialis 40-103

Decimus Iunius Iuvenalis 100-128

Aulus Gellius ca. 130-170

Isidorus Hispalensis 560-636

Hildegardis Bingensis 1098-1179

Franciscus Petrarca 1304-1374

Iordanus Brunus Nolanus 1548-1600

class.

class.

class.

class.

I

I

I

I

II

II

VII

XII

XIV

XVI

Latinitas Romana

class. (opus 47-45 a.C.n.)

• Appellandi partes sunt quattuor, e quis dicta a quibusdam provocabula, quae sunt ut quis, quae; vocabula ut scutum, gladium; nomina ut Romulus, Remus; pronomina ut hic, haec. —De lingua Latina Varronis

class. (45 a.C.n.)

• Militiam vero — nostram dico, non Spartiatarum, quorum procedit ad modum acies ac tibiam, nec adhibetur ulla sine anapaestis pedibus hortatio —, nostri exercitus primum unde nomen habeant, vides; deinde qui labor, quantus agminis: ferre plus dimidiati mensis cibaria, ferre, si quid ad usum velint, ferre vallum (nam scutum gladium galeam in onere nostri milites non plus numerant quam umeros lacertos manus: arma enim membra militis esse dicunt; quae quidem ita geruntur apte, ut, si usus fuerit, abiectis oneribus expeditis armis ut membris pugnare possint). —Tusculanae disputationes Ciceronis

class.

• Secunda classis intra centum usque ad quinque et septuaginta milium censum instituta, et ex iis, senioribus iunioribusque, viginti conscriptae centuriae. Arma imperata scutum pro clipeo et praeter loricam omnia eadem. —Ab urbe condita Titi Livii

class. (versio II, 17/18 p.C.n.)

• ter tonuit sine nube deus, tria fulgura misit.

credite dicenti: mira sed acta loquor:

a media caelum regione dehiscere coepit:

summisere oculos cum duce turba suo.

ecce levi scutum versatum leniter aura

decidit: a populo clamor ad astra venit. —Fasti Ovidii Nasonis

saec. I.

• Si quid ab illa petii, nunquam mihi negatum; fecit assem, semissem habui; quicquid habui, in illius sinum demandavi, nec unquam fefellitus sum. Huius contubernalis ad villam supremum diem obiit. Itaque per scutum per ocream egi aginavi, quemadmodum ad illam pervenirem: scitis autem, in angustiis amici apparent. —Satyricon T. Petronii Arbitri

saec. I.

• et quisquis primus instituit, cunctanter id fecit: laevis manibus latentibusque induit, cum, si honos securus fuisset, dextra fuerit ostentandus. quodsi inpedimentum potuit in eo aliquod intellegi, etiam serioris usus argumentum esset: maius in laeva fuisset, qua scutum capitur. est quidem apud eundem Homerum virorum crinibus aurum inplexum; ideo nescio an prior usus feminis coeperit. —Naturalis historia Plinii

saec. I.

• Rarum est ut oculis subicere contingat, ut fecit C. Iulius: qui cum Heluio Manciae saepius obstrepenti sibi diceret: «iam ostendam qualis sis», isque plane instaret interrogatione qualem tandem se ostensurus esset, digito demonstrauit imaginem Galli in scuto Cimbrico pictam, cui Mancia tum simillimus est uisus: tabernae autem erant circa forum ac scutum illud signi gratia positum. —Institutio oratoria Quintiliani

saec. I.

• Haec, quae saepe solet vinci, quae vincere raro,

Parma tibi, scutum pumilionis erit. —Apophoreta M. Valerii Martialis

Latinitas postclassica

saec. II.

• curandum in primis ne magna iniuria fiat
• fortibus et miseris. tollas licet omne quod usquam est
• auri atque argenti, scutum gladiumque relinques.
• [et iaculum et galeam; spoliatis arma supersunt.]
• quod modo proposui, non est sententia, verum est;
• credite me vobis folium recitare Sibyllae. —Saturae D. Iuni Iuvenalis

saec. II.

• Verba Q. Claudi, quibus pugna ista depicta est, adscripsi: Cum interim Gallus quidam nudus praeter scutum et gladios duos torque atque armillis decoratus processit, qui et viribus et magnitudine et adulescentia simulque virtute ceteris antistabat. —Noctes Atticae A. Gellii

Latinitas mediaevalis

saec. VII.

• Clipeus est scutus maior, dictus ab eo quod clipet, id est celet, corpus periculisque subducat, ἀπὸ τοῦ κλέπτειν. Oppositus enim sua defensione ab hastis et iaculis corpus munit. Clypeus autem peditum est, scutus equitum. Scutum appellatum eo quod a se excutiat telorum ictum. Ut enim telis resistatur, clipeus antefertur. Umbo scuti pars media est, quasi umbilicus. Ancile vocatur scutum breve et rotundum. —Etymologiarum libri XX Isidori Hispalensis

saec. XII.

• In medio autem horum sol locatur, quoniam ipse quasi princeps aliorum est, super se planetarum duorum defensionem, velut scutum contra superiorem ignem habens; sub se vero aliorum duorum substentationem tam sui quam lunae retinens. —Liber divinorum operum simplicis hominis Hildegardis

Latinitas humanistica

saec. XIV.

• Est id ferme usitatum, ut militis filius miles sit; non potest enim nisi quam habeat hereditatem filio pater dare: arcum, scutum, gladium et bellum et, quod ludum conficit, auro tincta calcaria. —De remediis utriusque fortune Petrarcae

Latinitas nova

saec. XVI.

• Tertium heroico aspectu virgo hastam habens in dextera, ad cuius pedes involuti sunt dracones duo, ad sinistram vero scutum aegidis simulacrum in thorace ac pectore gerens insculptum. —De imaginum compositione Iordani Bruni