Victionarium

hilaro

Solum hilaro Latine
ab hac subpagina tractatur.
Vide etiam s.v. Hilaro.

Latine

+/-

Appellatio pronuntiatusque

+/-
 API: /ˈhi.la.roː/(classice)
Syllabificatio phonetica: hi·la·rō — morphologica: hilar-o

Notatio

+/-
← Latine: hilaris

Verbum transitivum

+/-

hilar|ō, -āre, -āvī, -ātum [1][2][3][4][5]

  1. (De hominibus animalibusque) laetitiam iucunditatemque dare.
  2. (De rebus)
  3. (Translatē)

Coniugatio

+/-

Verbum finitum

­
Thema Vox activa
hilar- Tempus praesens imperfectum futurum
Persona indicativ. coniunct. imperat. indicativ. coniunct. indicativ. imperat.
I. sing. hilarō hilarem   hilarābam hilarārem hilarābō  
II. sing. hilarās hilarēs hilarā! hilarābās hilarārēs hilarābis hilarātō!
III. sing. hilarat hilaret   hilarābat hilarāret hilarābit hilarātō!
I. plur. hilarāmus hilarēmus   hilarābāmus hilarārēmus hilarābimus  
II. plur. hilarātis hilarētis hilarāte! hilarābātis hilarārētis hilarābitis hilarātōte!
III. plur. hilarant hilarent   hilarābant hilarārent hilarābunt hilarantō!
Thema Vox passiva
hilar- Tempus praesens imperfectum futurum
Persona indicativ. coniunct. imperat. indicativ. coniunct. indicativ. imperat.
I. sing. hilaror hilarer   hilarābar hilarārer hilarābor  
II. sing. hilarāris hilarēris hilarāre! hilarābāris hilarārēris hilarāberis hilarātor!
III. sing. hilarātur hilarētur   hilarābātur hilarārētur hilarābitur hilarātor!
I. plur. hilarāmur hilarēmur   hilarābāmur hilarārēmur hilarābimur  
II. plur. hilarāminī hilarēminī hilarāminī! hilarābāminī hilarārēminī hilarābiminī —
III. plur. hilarantur hilarentur   hilarābantur hilarārentur hilarābuntur hilarantor!
Thema Vox activa
hilarāv- Tempus perfectum plusquam perfectum futurum
exactum
Persona indicativ. coniunct. indicativ. coniunct.
I. sing. hilarāvī hilarāverim hilarāveram hilarāvissem hilarāverō
II. sing. hilarāvistī hilarāveris hilarāverās hilarāvissēs hilarāveris
III. sing. hilarāvit hilarāverit hilarāverat hilarāvisset hilarāverit
I. plur. hilarāvimus hilarāverimus hilarāverāmus hilarāvissēmus hilarāverimus
II. plur. hilarāvistis hilarāveritis hilarāverātis hilarāvissētis hilarāveritis
III. plur. hilarāvērunt hilarāverint hilarāverant hilarāvissent hilarāverint

Verbum infinitum

Modus infinitivus participium
Tempus praesens perfectum futurum praesens perfectum futurum
Vox
activa 		hilarāre hilarāvisse hilarātūrum,
-am, -um esse 		hilarāns   hilarātūrus,
-a, -um­
Vox
passiva 		hilarārī hilarātum,
-am, -um esse 		hilarātum īrī   hilarātus,
-a, -um 		 
Gerundium Gerundivum Supinum
hilarandī hilarandus, -a, -um hilarātum hilarātū

Dictiones collatae

+/-

Synonyma

  1. laetificō, laetificāre

Dictiones derivatae

+/-

Composita

Translationes

+/-
Laetitiam iucunditatemque daredilatare ▼
Laetitiam iucunditatemque darecollabi ▲

Discretiva

  hilaro dictio est in variis linguis:

Formae affines

+/-

Latine

+/-

hilarō

+/-
Proprietates grammaticales
+/-
Forma Modus flexurae originis
hilarō casus dativus singularis · genus masculinum adiectivi hilarus
hilarō casus dativus singularis · genus neutrum adiectivi hilarus
hilarō casus ablativus singularis · genus masculinum adiectivi hilarus
hilarō casus ablativus singularis · genus neutrum adiectivi hilarus
Appellatio pronuntiatusque
+/-
 API: /ˈhi.la.roː/(classice)
Syllabificatio phonetica: hi·la·rō — morphologica: hilar-o

Loci

+/-
T. Lucretius Carus
-95…-55		M. Tullius Cicero
-106…-43		 C. Plinius Secundus
23–79 		Apuleius
ca. 125-170		Aulus Gellius
ca. 130-180
antiq. class.class. I IIII III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI

Latinitas Romana

class.

  • omnibus hic aetas debet consistere rebus,
hic natura suis refrenat viribus auctum.
nam quae cumque vides hilaro grandescere adauctu
paulatimque gradus aetatis scandere adultae,
plura sibi adsumunt quam de se corpora mittunt,
dum facile in venas cibus omnis inditur et dum
non ita sunt late dispessa, ut multa remittant
et plus dispendi faciant quam vescitur aetas. —De rerum natura Lucretii [6][7]

class.  (66 a.C.n. / 688 a.u.)

  • Atque etiam ipse conditor totius negotii Guttam aspergit huic Bulbo; itaque minime amarus eis visus est qui aliquid ex eius sermone speculae degustarant. Unus et alter dies intercesserat cum res parum certa videbatur: sequester et confirmator pecuniae desiderabatur. Tum appellat hilaro vultu hominem Bulbus, ut blandissime potest: ‘Quid tu,’ inquit ‘Paete?’ – hoc enim sibi Staienus cognomen ex imaginibus Aeliorum delegerat, ne, si se Ligurem fecisset, nationis magis quam generis uti cognomine videretur – 'qua de re mecum locutus es, quaerunt a me ubi sit pecunia.' —Pro A. Cluentio oratio Ciceronis [8][7]

saec. I.  (ca. 78 p.C.n.)

  • Ferunt Crassum, avum Crassi in Parthis interempti, numquam risisse, ob id Agelastum vocatum, sicuti nec flesse multos. Socratem clarum sapientia eodem semper visum vultu nec aut hilaro magis aut turbato. exit hic animi tenor aliquando in rigorem quendam torvitatemque naturae duram et inflexibilem affectusque humanos adimit, quales ἀπαθεῖς Graeci vocant, multos eius generis experti, – quod mirum sit – auctores maxime sapientiae, Diogenen Cynicum, Pyrrhonem, Heraclitum, Timonem, hunc quidem etiam in totius odium generis humani evectum. —Naturalis historia Plinii [9][7]

Latinitas postclassica

saec. II.  (ca. 170 p.C.n.)

  • Ergo igitur cum in isto cogitationis salo fluctuarem, aliquanto longius video frondosi nemoris convallem umbrosam, cuius inter varias herbulas et laetissima virecta fulgentium rosarum mineus color renidebat. Iamque apud mea non usquequaque ferina praecordia Veneris et Gratiarum lucum illum arbitrabar, cuius inter opaca secreta floris genialis regius nitor relucebat. Tunc invocato hilaro atque prospero Eventu cursu me concito proripio, ut hercule ipse sentirem non asinum me verum etiam equum currulem nimio velocitatis effectum. —Metamorphoseon libri XI Apulei [10]

saec. II.  (ca. 170–177 p.C.n.)

  • Hos ego versus, cum de quodam istiusmodi homine sermones essent, in circulo forte iuvenum eruditiorum dixi. Tum de grammaticorum volgo quispiam nobiscum ibi adsistens non sane ignobilis: ‘quanta’ inquit ‘licentia audaciaque Caecilius hic fuit, cum “fronte hilaro”, non “fronte hilara” dixit et tam inmanem soloecismum nihil veritus est.’ ‘Immo’ inquam ‘potius nos et quam audaces et quam licentes sumus, qui “frontem” inprobe indocteque non virili genere dicimus, cum et ratio proportionis, quae “analogia” appellatur, et veterum auctoritates non “hanc”, sed “hunc frontem” debere dici suadeant.’ —Noctes Atticae A. Gellii [11][7]

Fontes

  1. ↑ 1.0 1.1 Aegidius [Egidio] Forcellini, Lexicon Totius Latinitatis (Editio Quarta: Bononiae, Patavii) Tom. II, p. 661 — “HĬLĂRO, as, āvi, ātum, are, a. 1. Part. Hilaratus.”
  2. ↑ 2.0 2.1 Freund, Wilhelm (1806-1894). Grand dictionnaire de la langue latine … (Editio Prima: Paris, 1883-1929) Tom. II, p. 101 — “hĭlăro, āvī, ātum, 1. v. a. [hilaris]”
  3. ↑ 3.0 3.1 Karl Ernst Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch (Hannover 1913/1918) — hilaro, āvī, ātum, āre (hilaris) (tom. 1, p. 3052)
  4. ↑ 4.0 4.1 Langenscheidt, Online-Wörterbuch (Lexicon Latinum et Germanicum) — hilarare
  5. ↑ 5.0 5.1 Olivetti, Dizionario Latino (Lexicon Latinum et Italicum) — hilaro
  6. ↑ 6.0 6.1 Titus Lucretius Carus - De rerum natura libri sex. (Teubner, Lipsiae MCMLXIX). Liber secundus, versus 1122 — hilaro
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 Vicicitatio: hilaro.
  8. ↑ 8.0 8.1 Marcus Tullius Cicero - Pro A. Cluentio oratio. (The Latin Library): 26 [72] — hilaro
  9. ↑ 9.0 9.1 Gaius Plinius Secundus, Naturalis historiae libri XXXVII. (Teubner, Lipsiae 1892-1909). Bibliotheca Augustana: Liber septimus, cap. 18, [79] — hilaro
  10. ↑ Apuleius - Metamorphoseon libri XI. (Bibliotheca Augustana): Liber IV. Capitulum II. Versus 3 — hilaro
  11. ↑ 11.0 11.1 Aulus Gellius, Noctes Atticae libri viginti. (Peter K. Marshall, Oxonii MCMLXVIII). Liber quintus decimus. Capitulum IX: Quod Caecilius poeta ‘frontem’ genere virili non poetice, sed cum probatione et cum analogia appellavit, [3] — hilaro
Receptum de "https://la.wiktionary.org/w/index.php?title=hilaro&oldid=225248"