Victionarium

amo

Appellatio pronuntiatusque

+/-
amōAPI: /ˈamoː/(classice)
Syllabificatio phonetica: a·mō — morphologica: am-o

Notatio

+/-
← A lingua prisca Indoeuropaea *am-. Vide radicem am.
Cf. am-ma (in ore infantium) etiam ac ma-ma (mamma, mater).

Verbum transitivum

+/-

ăm|ō, -āre, -āvi, -ātum

  1. Sentire amorem pro aliquo;
    1. Existimare cum affectione vel bona voluntate.
    2. Existimare cum affectione ardenti devotaque, ut sexus unum pro altero.
  2. Exprimere gratias
  3. satis habere
  4. Esse obligatus
  5. (In usibus variis) condicionibus faustis egeo
    Haec planta loca umbrosa amat.

Coniugatio

+/-

Verbum finitum

+/-

­

Thema Vox activa
am- Tempus praesens imperfectum futurum
Persona indicativ. coniunct. imperat. indicativ. coniunct. indicativ. imperat.
I. sing. amō amem   amābam amārem amābō  
II. sing. amās amēs amā! amābās amārēs amābis amātō!
III. sing. amat amet   amābat amāret amābit amātō!
I. plur. amāmus amēmus   amābāmus amārēmus amābimus  
II. plur. amātis amētis amāte! amābātis amārētis amābitis amātōte!
III. plur. amant ament   amābant amārent amābunt amantō!
Thema Vox passiva
am- Tempus praesens imperfectum futurum
Persona indicativ. coniunct. imperat. indicativ. coniunct. indicativ. imperat.
I. sing. amor amer   amābar amārer amābor  
II. sing. amāris amēris amāre! amābāris amārēris amāberis amātor!
III. sing. amātur amētur   amābātur amārētur amābitur amātor!
I. plur. amāmur amēmur   amābāmur amārēmur amābimur  
II. plur. amāminī amēminī amāminī! amābāminī amārēminī amābiminī —
III. plur. amantur amentur   amābantur amārentur amābuntur amantor!
Thema Vox activa
amāv- Tempus perfectum plusquam perfectum futurum
exactum
Persona indicativ. coniunct. indicativ. coniunct.
I. sing. amāvī amāverim amāveram amāvissem amāverō
II. sing. amāvistī amāveris amāverās amāvissēs amāveris
III. sing. amāvit amāverit amāverat amāvisset amāverit
I. plur. amāvimus amāverimus amāverāmus amāvissēmus amāverimus
II. plur. amāvistis amāveritis amāverātis amāvissētis amāveritis
III. plur. amāvērunt amāverint amāverant amāvissent amāverint

Verbum infinitum

+/-
Modus infinitivus participium
Tempus praesens perfectum futurum praesens perfectum futurum
Vox
activa		 amāre amāvisse amātūrum,
-am, -um esse		 amāns   amātūrus,
-a, -um­
Vox
passiva		 amārī amātum,
-am, -um esse		 amātum īrī   amātus,
-a, -um		  
Gerundium Gerundivum Supinum
amandī amandus, -a, -um amātum amātū

Usus

+/-
  • te amo
    • Anglice — I love you
    • Germanice — ich liebe dich (significans amandum concubinum vel amicum vel rem agendam: ich liebe das Singen; ich liebe es zu singen)
    • Italice — ti amo
    • Lusitane — amo-te
  • amabo te (idioma)
    • Anglice — please
    • Arabice — من فضلك
    • Lusitane — por favor
    • Hispanice — por favor
    • Graeca — παρακαλω
    • Italice — per favore
    • Turcice — lütfen

Dictiones collatae

+/-

Dictiones derivatae

+/-

Translationes

+/-
Sentire amorem pro aliquodilatare ▼
Sentire amorem pro aliquocollabi ▲

Discretiva

amo dictio est in variis linguis:

Dictiones similes

+/-

Formae affines

+/-
Proprietates grammaticales
+/-
Forma Persona Tempus Vox Modus Verbum
amo prima singularis praesens activa indicativus amar
Appellatio pronuntiatusque
+/-
API: [ˈamo]
Syllabificatio phonetica: a·mo — morphologica: am-o
Proprietates grammaticales
+/-
Forma Persona Tempus Vox Modus Verbum
amo prima singularis praesens activa indicativus amare
Appellatio pronuntiatusque
+/-
API: /ˈamo/
Syllabificatio phonetica: a·mo — morphologica: am-o
Proprietates grammaticales
+/-
Forma Persona Tempus Vox Modus Verbum
amo prima singularis praesens activa indicativus amar
Appellatio pronuntiatusque
+/-
API: [ˈɐmu](Lusitane)
Syllabificatio phonetica: a·mo — morphologica: am-o

Loci

+/-
Marcus Terentius Varro
-116…-27		Quintus Horatius Flaccus
-65…-8		P. Ovidius Naso
-42…+18		Lucius Annaeus Seneca
-3…+65		 Petronius Arbiter
ca. 14-66		Marcus Valerius Martialis
40-103		 Apuleius
ca. 125-170		 Franciscus Petrarca
1304-1374
antiq. class.class.class.class. II II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI

Latinitas Romana

+/-

class. (ca. 47-45 a.C.n.)

  • Praeterea cum sint ab eadem origine verborum vocabula dissimilia superiorum, quod simul habent casus et tempora, quo vocantur participia, et multa sint contraria ut amo amor, ceco secor, ab amo et eiusmodi omnibus verbis oriuntur praesens et futurum ut amans et amaturus, ab eis verbis tertium quod debet fingi praeteriti, in lingua Latina reperiri non potest: non ergo est analogia. —De lingua Latina Varronis [1][2]

class. (ca. 41-40 a.C.n.)

  • num, tibi cum faucis urit sitis, aurea quaeris
pocula? num esuriens fastidis omnia praeter
pavonem rhombumque? tument tibi cum inguina, num, si
ancilla aut verna est praesto puer, impetus in quem
continuo fiat, malis tentigine rumpi?
non ego: namque parabilem amo venerem facilemque. —Sermonum / Satyrarum libri II Q. Horatii Flacci [3][2]

class. (versio II, ca. 5 p.C.n.)

  • Tu mihi, tu certe, memini, Graecine, negabas
uno posse aliquem tempore amare duas.
per te ego decipior, per te deprensus inermis –
ecce, duas uno tempore turpis amo!
utraque formosa est, operosae cultibus ambae;
artibus in dubio est haec sit an illa prior.
pulchrior hac illa est, haec est quoque pulchrior illa;
et magis haec nobis, et magis illa placet! —Amores Ovidii Nasonis [4][2]

class.

  • Quod ad duos amicos nostros pertinet, diversa via eundum est; alterius enim vitia emendanda, alterius frangenda sunt. Utar libertate tota. Non amo illum, nisi offendo. “Quid ergo?” inquis, “quadragenarium pupillum cogitas sub tutela tua continere? Respice aetatem eius iam duram et intractabilem. Non potest reformari; tenera finguntur.” —Ad Lucilium epistulae morales Senecae [5][2]

saec. I.

  • Diu vocem neuter invenit; nam puer etiam singultibus crebris amabile pectus quassaverat. O facinus inquam indignum, quod amo te quamvis relictus, et in hoc pectore, cum vulnus ingens fuerit, cicatrix non est. Quid dicis, peregrini amoris concessio? Dignus hac iniuria fui? —Satyricon T. Petronii Arbitri [6][2]

saec. I. (ca. 85-102 p.C.n.)

  • Si credis mihi, Quinte, quod mereris,
Natales, Ovidi, tuas Aprilis
Ut nostras amo Martias Kalendas.
Felix utraque lux diesque nobis
Signandi melioribus lapillis!
Hic vitam tribuit, sed hic amicum.
Plus dant, Quinte, mihi tuae Kalendae. —Epigrammata M. Valerii Martialis [7][2]

Latinitas postclassica

+/-

saec. II. (ca. 170 p.C.n.)

  • Gratias egit marito iamque laetior animo: «Sed prius» inquit «centies moriar quam tuo isto dulcissimo conubio caream. Amo enim et efflictim te, quicumque es, diligo aeque ut meum spiritum, nec ipsi Cupidini comparo.» —Metamorphoseon libri XI Apulei [8][2]

Latinitas humanistica

+/-

saec. XIV.

  • Sed quid horum omnium scire, quid ve de his loqui possum, peccator infelix et peccati mei pondus ac vincula circumferens, qui vel amore literarum amicum otio et literis locum amo, vel fortasse odio quodam ex dissimilitudine morum orto populum fugio, et fortasse conscientia vite mee multiloquum testem vito? —De vita solitaria Petrarcae [9][2]

Fontes

  1. ↑ Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Varro
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named q
  3. ↑ Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Horatius
  4. ↑ Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Ovidius
  5. ↑ Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Seneca
  6. ↑ Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Petronius
  7. ↑ Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Martialis
  8. ↑ Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Apuleius
  9. ↑ Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Petrarca
Receptum de "https://la.wiktionary.org/w/index.php?title=amo&oldid=216373"