Victionarium

demonstro

Latine

+/-
 
LUCEM DEMONSTRAT UMBRA

dēmōnstrō

+/-

Appellatio pronuntiatusque

+/-
 API: /deːˈmoːnstroː/(classice)
Syllabificatio phonetica: dē·mōn·strō — morphologica: de-monstr-o

Notatio

+/-
← Latine: dē- + mōnstrō (mōnstrāre)

Verbum transitivum

+/-

dēmōnstr|ō, -āre, -āvī, -ātum [1][2][3][4][5]

  1. Aperte monstrare, quod digito fit, ostendere

Coniugatio

+/-

Verbum finitum

­
Thema Vox activa
dēmōnstr- Tempus praesens imperfectum futurum
Persona indicativ. coniunct. imperat. indicativ. coniunct. indicativ. imperat.
I. sing. dēmōnstrō dēmōnstrem   dēmōnstrābam dēmōnstrārem dēmōnstrābō  
II. sing. dēmōnstrās dēmōnstrēs dēmōnstrā! dēmōnstrābās dēmōnstrārēs dēmōnstrābis dēmōnstrātō!
III. sing. dēmōnstrat dēmōnstret   dēmōnstrābat dēmōnstrāret dēmōnstrābit dēmōnstrātō!
I. plur. dēmōnstrāmus dēmōnstrēmus   dēmōnstrābāmus dēmōnstrārēmus dēmōnstrābimus  
II. plur. dēmōnstrātis dēmōnstrētis dēmōnstrāte! dēmōnstrābātis dēmōnstrārētis dēmōnstrābitis dēmōnstrātōte!
III. plur. dēmōnstrant dēmōnstrent   dēmōnstrābant dēmōnstrārent dēmōnstrābunt dēmōnstrantō!
Thema Vox passiva
dēmōnstr- Tempus praesens imperfectum futurum
Persona indicativ. coniunct. imperat. indicativ. coniunct. indicativ. imperat.
I. sing. dēmōnstror dēmōnstrer   dēmōnstrābar dēmōnstrārer dēmōnstrābor  
II. sing. dēmōnstrāris dēmōnstrēris dēmōnstrāre! dēmōnstrābāris dēmōnstrārēris dēmōnstrāberis dēmōnstrātor!
III. sing. dēmōnstrātur dēmōnstrētur   dēmōnstrābātur dēmōnstrārētur dēmōnstrābitur dēmōnstrātor!
I. plur. dēmōnstrāmur dēmōnstrēmur   dēmōnstrābāmur dēmōnstrārēmur dēmōnstrābimur  
II. plur. dēmōnstrāminī dēmōnstrēminī dēmōnstrāminī! dēmōnstrābāminī dēmōnstrārēminī dēmōnstrābiminī —
III. plur. dēmōnstrantur dēmōnstrentur   dēmōnstrābantur dēmōnstrārentur dēmōnstrābuntur dēmōnstrantor!
Thema Vox activa
dēmōnstrāv- Tempus perfectum plusquam perfectum futurum
exactum
Persona indicativ. coniunct. indicativ. coniunct.
I. sing. dēmōnstrāvī dēmōnstrāverim dēmōnstrāveram dēmōnstrāvissem dēmōnstrāverō
II. sing. dēmōnstrāvistī dēmōnstrāveris dēmōnstrāverās dēmōnstrāvissēs dēmōnstrāveris
III. sing. dēmōnstrāvit dēmōnstrāverit dēmōnstrāverat dēmōnstrāvisset dēmōnstrāverit
I. plur. dēmōnstrāvimus dēmōnstrāverimus dēmōnstrāverāmus dēmōnstrāvissēmus dēmōnstrāverimus
II. plur. dēmōnstrāvistis dēmōnstrāveritis dēmōnstrāverātis dēmōnstrāvissētis dēmōnstrāveritis
III. plur. dēmōnstrāvērunt
dēmōnstrāvēre 		dēmōnstrāverint dēmōnstrāverant dēmōnstrāvissent dēmōnstrāverint

Verbum infinitum

Modus infinitivus participium
Tempus praesens perfectum futurum praesens perfectum futurum
Vox
activa 		dēmōnstrāre dēmōnstrāvisse
dēmōnstrāsse 		dēmōnstrātūrum,
-am, -um esse 		dēmōnstrāns   dēmōnstrātūrus,
-a, -um­
Vox
passiva 		dēmōnstrārī dēmōnstrātum,
-am, -um esse 		dēmōnstrātum īrī   dēmōnstrātus,
-a, -um 		 
Gerundium Gerundivum Supinum
dēmōnstrandī dēmōnstrandus, -a, -um dēmōnstrātum dēmōnstrātū

Dictiones collatae

+/-

Composita

Collocationes

Dictiones derivatae

+/-

Translationes

+/-
Aperte monstrare, quod digito fit, ostenderedilatare ▼
Aperte monstrare, quod digito fit, ostenderecollabi ▲

Discretiva

  demonstro dictio est in variis linguis:

Formae affines

+/-

Lusitane

+/-

demonstro

+/-
Proprietates grammaticales
+/-
Forma Persona Tempus Vox Modus Verbum
demonstro prima singularis praesens activa indicativus demonstrar
Appellatio pronuntiatusque
+/-
 API: [dɨˈmõʃtɾu](Lusitane)
Syllabificatio phonetica: de·mons·tro — morphologica: de-monstr-o

Loci

+/-
M. Tullius Cicero
-106…-43 		Plinius minor
61-113 		Apuleius
ca. 125-170		Aulus Gellius
ca. 130-170
antiq. class. I IIII III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI

Latinitas Romana

class.  (44/43 a.C.n.)

  • Quid tum? quod ita erit gestum, id lex erit? et in aes incidi iubebitis, credo illa legitima: CONSULES POPULUM IURE ROGAVERUNT — hocine a maioribus accepimus ius rogandi? — POPULUSQUE IURE SCIVIT. Qui populus? isne, qui exclusus est? Quo iure? an eo, quod vi et armis omne sublatum est? Atque dico de futuris, quod est amicorum ante dicere ea, quae vitari possint; quae si facta non erunt, refelletur oratio mea. Loquor de legibus promulgatis, de quibus est integrum vobis; demonstro vitia; tollite: denuntio vim, arma; removete. —Philippicae orationes in M. Antonium Ciceronis [6][7]

saec. I.

  • Auguror nec me fallit augurium, historias tuas immortales futuras; quo magis illis (ingenue fatebor) inseri cupio. Nam si esse nobis curae solet ut facies nostra ab optimo quoque artifice exprimatur, nonne debemus optare, ut operibus nostris similis tui scriptor praedicatorque contingat? Demonstro ergo quamquam diligentiam tuam fugere non possit, cum sit in publicis actis, demonstro tamen quo magis credas, iucundum mihi futurum si factum meum, cuius gratia periculo crevit, tuo ingenio tuo testimonio ornaveris. —Epistulae Plini minoris [8][7]

Latinitas postclassica

saec. II.  (ca. 170 p.C.n.)

  • Quo audito statim adrepta dextera postliminio me in forum cupidinis reducens: «Et a quo» inquit «istorum nugamenta haec comparasti?» Demonstro seniculum: in angulo sedebat. Quem confestim pro aedilitatis imperio voce asperrima increpans: «Iam iam» inquit «nec amicis quidem nostris vel omnino ullis hospitibus parcitis, quod tam magnis pretiis pisces frivolos indicatis et florem Thessalicae regionis ad instar solitudinis et scopuli edulium caritate deducitis? Sed non impune.» —Metamorphoseon libri XI Apulei [9][7]

saec. II.  (ca. 170–177 p.C.n.)

  • Cum enim dico ‘in campo est’ ‘in comitio est’, tempus instans significo; item cum dico ‘in campo erit’, tempus futurum demonstro; at cum dico: ‘factum est’, ‘scriptum est’, ‘subruptum est’, quamquam ‘est’ verbum temporis est praesentis, confunditur tamen cum praeterito et praesens esse desinit. —Noctes Atticae A. Gellii [10][7]

Fontes

  1. ↑ 1.0 1.1 Aegidius [Egidio] Forcellini, Lexicon Totius Latinitatis (Editio Quarta: Bononiae, Patavii) Tom. II, p. 60 — “DĒMONSTRO, as, āvi, ātum, are, a. 1. (de et monstro)”
  2. ↑ 2.0 2.1 Freund, Wilhelm (1806-1894). Grand dictionnaire de la langue latine … (Editio Prima: Paris, 1883-1929) Tom. I, p. 771 — “dē-monstro, āvi, ātum, 1. v. a.”
  3. ↑ 3.0 3.1 Karl Ernst Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch (Hannover 1913/1918) — dē-mōnstro, āvī, ātum, āre (tom. 1, p. 2034)
  4. ↑ 4.0 4.1 Langenscheidt, Online-Wörterbuch (Lexicon Latinum et Germanicum) — demonstrare
  5. ↑ 5.0 5.1 Olivetti, Dizionario Latino (Lexicon Latinum et Italicum) — demonstro
  6. ↑ 6.0 6.1 Marcus Tullius Cicero - Philippicae orationes in M. Antonium. (The Latin Library): Philippica prima. 10 [26] — demonstro
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 Vicicitatio: demonstro.
  8. ↑ 8.0 8.1 Gaius Plinius Caecilius Secundus - Epistularum libri decem. (Bibliotheca Augustana): Liber septimus, Epistula 33: C. PLINIUS TACITO SUO S., [3] — demonstro
  9. ↑ 9.0 9.1 Apuleius - Metamorphoseon libri XI. (Bibliotheca Augustana): Liber I. Capitulum XXV. Versus 1 — demonstro
  10. ↑ 10.0 10.1 Aulus Gellius, Noctes Atticae libri viginti. (Peter K. Marshall, Oxonii MCMLXVIII). Liber septimus decimus. Capitulum VII: Verba haec ex Atinia lege: ‘quod subruptum erit, eius rei aeterna auctoritas esto’, P. Nigidio et Q. Scaevolae visa esse non minus de praeterito furto quam de futuro cavisse, [7] — demonstro
Receptum de "https://la.wiktionary.org/w/index.php?title=demonstro&oldid=224454"